Հայկական ընտանիքներում առկա բռնության այնպիսի դրսևորումները, ինչպիսիք են ծեծը, ահաբեկումը, խոշտանգումը, ճնշումը, նվաստացումը եղել են բոլոր ժամանակներում: Սակայն ընտանեկան բռնության երևույթը հիմնախնդիր է ոչ միայն հայ հասարակության մեջ, այլ բնորոշ է աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներին: Այլ հարց է, թե ինչպես են դրսևորվում այդ բռնությունները, և ինչպես է հասարակությունը պայքարում դրանց դեմ: Ընտանեկան բռնության հիմնախնդրի շուրջ պետական հոգածության ու իրավական համապատասխան ակտերի բացակայությունը ոչ միայն խոչընդոտում է երևույթի կանխարգելմանը, այլ նաև նպաստավոր դաշտ ստեղծում նման դեպքերի օրեցօր ավելացման համար:
Ներկայումս ՀՀ-ում չկա ընտանեկան բռնության վերաբերյալ որևէ օրենք, որը կնպաստի խնդրի կանխարգելմանը և լուծմանը: Չկան վերապատրաստված մասնագետներ, ոստիկանության աշխատակիցներ կամ դատավորներ, ովքեր պետք է համապատասխանաբար արձագանքեն ընտանեկան բռնության դեպքերին: Հաճախ նրանք կարծում են, որ կանայք իրենք են հրահրում բռնությունը: Միևնույն ժամանակ չկան համապատասխան իրավական մեխանիզմներ ընտանեկան բռնության ենթարկվածներին պաշտպանելու և մեղավորներին պատժելու համար: Դատարան դիմող կանանց մեծ մասը երբեմն ստիպված է լինում երկար սպասել մինչ իրենց հայցի քննարկումը: Շատ դատավորներ լավ իրազեկված չեն ընտանեկան բռնության երևույթի վերաբերյալ և հաճախ չեն տարբերում այն բռնության այլ տեսակներից:
Այդ իսկ պատճառով, «Կանանց իրավունքների կենտրոն» հասարակական կազմակերպությունը 2007 թվականից նախաձեռնել է «Ընտանեկան բռնության մասին» ՀՀ օրենքի մշակումը: Օրենքի նախագիծը վերանայվել և վերամշակվել է միջազգային և տեղական փորձագետների կողմից, իսկ արդեն 2009 թվականի սեպտեմբեր ամսին ներկայացվել ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն` հետագա շրջանառության համար: Օրենքի նախագիծը 2010 թվականի նոյեմբերի 12-ին ներկայացվել է ՀՀ կառավարություն քննարկաման համար:
Օրենքի նախագծով կարգավորվում են ընտանեկան բռնությունների հետ կապված հարաբերությունները, սահմանվում են ընտանեկան բռնության հասկացությունը, նրա տեսակները, կողմերը, ընտանեկան բռնության կանխարգելման բնագավառում լիազորություններ ունեցող մարմինների շրջանակը և այդ մարմինների ֆինանսավորման աղբյուրները, ընտանեկան բռնությունները կանխարգելելու հատուկ միջոցների իրականացման համար նախատեսված համապատասխան միջոցները և դրանց ընդունումը:
Օրենքի նախագծով ՀՀ ոստիկանությանը վերապահվում է ընտանեկան բռնության նախանշանների բացահայտման և դրանց կանխարգելման լիազորություններ, որով կապահովվի ընտանեկան բռնության հետևանքով տուժած անձի անհետաձգելի և արդյունավետ պաշտպանությունը: Այս նախագիծը նպաստելու է տուժողների համար մատչելի սոցիալական օգնության կանոնակարգված համակարգի ստեղծմանը, որը կղեկավարվի պետական լիազոր մարմնի կողմից: Այսինքն` նախագիծն առավել առաջնային տեղ է տալիս բռնության կանխարգելմանը, քան պատժի կիրառմանը: Օրենքը կնպաստի նաև ընտանեկան բռնության առնչությամբ հարուցվող քրեական գործերի քանակի նվազեցմանը:
Այժմ միջգերատեսչական հանձնաժողովը պարբերաբար իրականացնում է հանդիպում քննարկումներ ընտանեկան բռնության մասին օրենքի նախագծի վերաբերյալ, որը շուտով պետք է ընդգրկվի ԱԺ օրակարգում: Հանձնաժողովի կազմում ընդգրկված են նախարարության, ոստիկանության, ՀԿ սեկտորի ներկայացուցիչներ: Վերջին քննարկումը տեղի ունեցավ ս.թ. փետրվարի 17-ին, որը օրենքի կիրառման մեխանիզմների վերաբերյալ էր:
Արդեն 2010 թվականին ՀՀ կառավարությունը քայլեր է ձեռնարկել բռնության` հատկապես ընտանեկան բռնության դեմ պայքարելու համար: Համաձայան ՀՀ վարչապետի 2010թ-ի մարտի 30-ի N 213-Ա որոշման` Հայաստանում ստեղծվել է գենդերային բռնության դեմ պայքարի միջգերատեսչական հանձնաժողով, որի ստեղծման նպատակն էր գենդերային բռնության կանխարգելմանն ուղղված միջոցառումների իրականացման արդյունավետության բարձրացումը, ինչպես նաև «Ընդդեմ գենդերային բռնության» ազգային ծրագրի մշակումը: Միջգերատեսչական հանձնաժողովի ստեղծումը դարձավ քաղաքական կամքի դրսևորման քայլ, ինչը ցույց տվեց ՀՀ կառավարության` Հայաստանի Հանրապետությունում գենդերային բռնությանն ուղղված հստակ քայլերի ձեռնարկման պատրաստակամությունը:
Օրենքի նախագիծը համապատասխան փոփոխություններով և լրացումներով կներկայացվի ՀՀ կառավարություն` հավանության արժանանալու և այնուհետև արդեն ԱԺ:
Ի դեպ, նշենք, որ «Ընտանեկան բռնության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը պետք է համապատասխանեցվի Եվրոպայի Խորհրդի կողմից ընդունված և ՀՀ-ի կողմից դեռ չվավերացված կոնվենցիային, որը վերաբերվում է Կանանց նկատմամբ բռնությանն և ընտանեկան բռնության մասին միջազգային ակտին:
Կանանց իրավունքների կենտրոնի անմիջական մասնակցությամբ մշակված «Ընտանեկան բռնության մասին» օրենքի նախագիծը ԱԺ կողմից ընդունվելուց հետո արդյունավետ ազդեցություն կունենա ընտանեկան բռնությունների կանխման և դրանց անցանկալի հետևանքների վերացման համար, ինչպես նաև հիմնական մեխանիզմի առկայությունը հնարավորություն կտա ամուսիններին դիմելու ոչ թե ամուսնալուծության, այլ ավելի արդյունավետ միջոցների, որոնք նախատեսվում են նշված օրենքով:
Տարածաշրջանում Վրաստանը, Ադրբեջանը, Թուրքիան ընդունել են ընտանեկան բռնությանը վերաբերող համապատասխան օրենք: Մեր երկրում նախագիծն արդեն քննարկման փուլում է, և հույս ունենք, որ այս տարի արդեն կմտնի ԱԺ և կընդունվի:
Նվարդ Մարգարյան
that .The act of getting a woman imnragpeted, even by a married man, is not itself an offense under RA 9262. There must be physical, emotional or economic violence against the woman. The law says: Violence against women and their children refers to any act or a series of acts committed by any person against a woman who is his wife, former wife, or against a woman with whom the person has or had a sexual or dating relationship, or with whom he has a common child, or against her child whether legitimate or illegitimate, within or without the family abode, which result in or is likely to result in physical, sexual, psychological harm or suffering, or economic abuse including threats of such acts, battery, assault, coercion, harassment or arbitrary deprivation of liberty.If there is violence involved, yes they can sue.In the circumstances that the girl was imnragpeted, and they too are both consenting adults, I don’t think there is a case to speak of, unless there is violence involved. We hope this will help you.Thank you.